Tijdens de zwangerschap ontstaat een diastase. De rechte buikspieren gaan wijken om ruimte te maken voor de groeiende baby. Dit is volkomen normaal. Maar hoe verloopt het herstel van een diastase na de bevalling? Wat kun je bereiken met training? Wanneer is een operatie ‘nodig’? Je leest hier in dit blog.
Wanneer spreek je over een diastase?
We meten een diastase door de afstand tussen de rectus spierbuikjes (Inter rectus distance / IRD) te meten. De bindweefsel peesplaat (linea alba) verbind de rectus abdominus met elkaar en loopt van borstbeen tot schaambot. Deze peesplaat is normaliter 1 cm breed. Een veelgebruikte norm voor de aanwezigheid van een diastase is een wijking van meer dan 2 cm in ontspannen toestand.
- Uit onderzoek (Mota et al, 2005) blijkt dat 52,4% van alle vrouwen 6-8 weken na de bevalling een diastase heeft. Criteria in dit onderzoek is een afstand van meer dan 2,3 cm. Bijna 40% van de vrouwen heeft 6 maanden na de bevalling nog een diastase.
- In een recenter onderzoek (RL Kaufmann et al, 2022) hebben ze bij 329 patiënten die onder een CT scan gingen de afstand tussen de rectus spierbuikjes gemeten. Criteria in dit onderzoek is een afstand van meer dan 2 cm. Hieruit bleek dat 57% van alle mensen een diastase heeft. Tot 3,4 cm wordt beschouwd als een normale afstand. De aanbeveling uit dit onderzoek is om de definitie van diastase aan te passen zodat overbehandeling wordt voorkomen.
Hoe pak je herstel aan?
In een vroegtijdig stadium aandacht schenken aan herstel heeft een gunstig effect op de afname van de diastase. In het kraambed kunnen vrouwen starten met oefeningen voor de bekkenbodem (aan- en ontspannen), ademhaling (samenwerking tussen middenrif en bekkenbodem stimuleren) en het activeren van de diepe dwarse buikspieren.
Vanaf 6 weken postpartum starten vrouwen met een herstelprogramma. Vanuit PowerMama hebben wij hiervoor het core restore programma ontwikkeld. In dit programma betrekken we alle buikspieren en benaderen we de core vanuit 360 graden. We starten met de basis: herstel van het spierkorset. Uiteraard houden we tijdens de training rekening met buikdrukregulatie, de fase van het bindweefselherstel en de persoonlijke situatie van de klant. Wij adviseren vrouwen één keer in de week naar de gym te komen en zelf thuis ook nog twee keer per week wat oefeningen te doen. Dit hele proces kun je uiteraard doen in samenwerking met een bekkenfysiotherapeut. Die kan eventueel ook een echo maken van de buikspieren.
Wat is het doel van de training?
Het doel van de hersteltraining is NIET om de afstand tussen de buikspieren zo klein mogelijk te maken. Het doel is om te werken richting een functionele diastase. Daar bedoel ik mee dat iemand een goede controle heeft over de core. Ze weet hoe ze de diepe buikspieren moet aanspannen en kan de buikdruk goed opvangen tijdens de training. Er ontstaat geen coning (tuut op de middenlijn) of doming (broodje op de buik). De afstand tussen de rectus spierbuikjes is veel minder relevant dan hoe het bindweefsel aanvoelt. Het liefst voelt de linea alba aan als een trampoline en niet als een spons. Hoe het herstel verloopt is heel persoonlijk. Het kan heel goed zijn dat er dan altijd een diastase blijft bestaan maar dat iemand hier verder geen klachten van heeft. Als richtlijn wordt aangehouden om na één jaar gerichte training te kijken wat de ‘eindstand’ is. Tijdens dit jaar pas de trainingsprincipes progressieve overload en specificiteit toe. Tussendoor blijf je uiteraard de voortgang meten. Veel vrouwen zijn uiteindelijk tevreden met hun postpartum buik maar soms is dit niet het geval.
Wat als het allemaal niet helpt?
Wanneer iemand alles heeft gedaan maar toch een flinke diastase houdt (denk aan 6-10 cm) dan kan een operatie het overwegen waard zijn. Fysieke klachten die door een diastase kunnen optreden zijn: lage rug- en bekkenpijn, bekkenbodem problemen, obstipatie, pijn rond de navel etc. Maar vaak speelt ook de esthetiek een rol: een opgezette zwangere buik houden of niet meer de kleding kunnen dragen die iemand graag wil. Dit kan ook grote invloed hebben op hoe iemand in zijn vel zit. Kortom er zijn meerdere factoren die een rol spelen. Het is belangrijk om in deze fase hulptroepen in te schakelen zodat je de klant naar de juiste plek kunt doorsturen.
Overwegingen bij operatie
- Chirurgisch herstel van een diastase wordt vaak gedaan in combinatie met een buikwandcorrectie. Dit is een flinke operatie en het herstel hiervan moet niet onderschat worden.
- Een ingreep kan alleen worden uitgevoerd als er geen kinderwens meer is. Ook mag iemand geen borstvoeding meer geven.
- Voorafgaand aan de operatie moet een gericht trainingsprogramma gevolgd worden om basisstabilisatie aan te leren.
- Aangezien er geen bewijs is dat een diastase functionele problemen geeft moeten de kosten (waarschijnlijk) zelf betaald worden. Denk hierbij aan een bedrag rond de 6000 euro.
- Het resultaat kan nooit gegarandeerd worden. Het blijft dus afwachten hoe de operatie uitpakt.
- Denk goed na over welke zorgverlener je kiest en voer gesprekken bij meerdere chirurgen.
- Herstel neemt veel tijd in beslag. De eerste 6 weken kun je weinig doen. Dat moet je allemaal wel op kunnen vangen met kinderen, werk etc.
Het Diastase Netwerk
Het Diastase Netwerk bestaat uit expertgroepen uit het hele land. Een groep bestaat uit een gespecialiseerde bekkenfysio- of oefentherapeut, verloskundige en/of gyneacoloog, personal trainers, plastische- en/of algemeen chirurg, echografist en zwangerschapstrainer/coach. Meer info: https://diastase.info/